Thiền chánh niệm là gì? – Lợi ích khi thực tập chánh niệm.
Thiền chánh niệm là gì?
Khả năng nhận biết cái gì đang xảy ra trong giây phút hiện tại, đạo Phật gọi là Chánh niệm, gọi tắt là Niệm (tiếng Phạn là Smrti, tiếng Anh là Mindfulness, tiếng Pháp là Pleine conscience). Đó là năng lượng đưa tâm trở về với thân để thân và tâm hợp nhất (thân tâm nhất như), để thân tâm được thiết lập trong giây phút hiện tại.
Ta có thể sử dụng hơi thở, bước chân hay nụ cười để làm phát hiện năng lượng ấy. Ý thức bao giờ cũng là ý thức về một cái gì, chánh niệm cũng thế. Khi ta để ý tới hơi thở của ta, thì đó là chánh niệm về hơi thở, và hơi thở ấy được gọi là hơi thở có chánh niệm. Khi ta có ý thức về từng bước chân chúng ta đặt trên mặt đất thì đó là chánh niệm về bước chân, và bước chân ấy được gọi là bước chân có chánh niệm. Vì thế thực tập hơi thở có chánh niệm hoặc bước chân có chánh niệm là chế tác năng lượng chánh niệm, và duy trì năng lượng chánh niệm.
Chánh niệm còn được duy trì thì tâm còn có mặt với thân, và ta (hành giả, người thực tập) đang có mặt trong giây phút hiện tại và có thể tiếp xúc với những gì đang có mặt trong hiện tại.
Lợi ích khi thực tập chánh niệm
Chánh niệm là một nền tảng quan trọng nhất trong thực hành thiền Phật giáo, nhưng gần đây, nó trở thành một “phương pháp công cộng” mà người phương Tây tập luyện để giảm căng thẳng trong cuộc sống.
Rất nhiều nhà nghiên cứu đã ghi nhận những lợi ích về sức khoẻ thể chất và tinh thần mà chánh niệm tỉnh giác mang lại. Một số tổ chức đã xây dựng nhiều chương trình giảng dạy và thực hành chánh niệm tại các trường học, nhà tù, bệnh viện…để họ có thể thích nghi với những áp lực xã hội.
Nhờ nghiên cứu và tiếp xúc từ các phương tiện truyền thông, chánh niệm không còn bị giấu kín trong các bản văn, tu viện cổ xưa nữa. Ngày nay, nó được thực hiện bởi hàng triệu người trên khắp thế giới. Khi mọi người tiếp tục khám phá cho mình những lợi ích đáng kinh ngạc của việc sống một cách thận trọng, sự quan tâm tiếp tục tăng vọt.
Theo thời gian, chánh niệm mang lại những thay đổi trong tâm trí và dần đạt được hạnh phúc lâu dài. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, chánh niệm không chỉ ngăn ngừa chứng trầm cảm mà còn ảnh hưởng tích cực đến các mô hình não tiềm ẩn như: Lo lắng, căng thẳng, trầm cảm và tức giận để khi chúng nảy sinh, chúng sẽ dễ dàng tan biến.
Những người hành thiền ít gặp bác sĩ hơn là những người bình thường. Bộ nhớ cải thiện, gia tăng sự sáng tạo và thời gian phản ứng trở nên nhanh hơn.
Sau đây là một số lợi ích đã được chứng minh khi thực hành chánh niệm:
– Làm giảm căng thẳng, lo lắng và những cảm xúc tiêu cực khác: Chánh niệm làm giảm tác động của cơ quan hạch hạnh nhân, một cơ quan xử lý cảm xúc của bộ não liên quan đến sự sợ hãi, lo lắng và tức giận.
– Làm giảm bệnh trầm cảm: Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, chánh niệm cũng có hiệu quả như thuốc trị trầm cảm nhưng không có tác dụng phụ.
– Làm giảm chứng mất ngủ, làm tăng cảm giác thoải mái, làm giảm sự hôn mê và gia tăng năng lượng cả về thể chất lẫn tinh thần.
– Chánh niệm cũng rất hiệu quả trong việc quản lý cơn đau.
– Làm sắc nét bộ nhớ, gia tăng sự tập trung.
– Cải thiện tình cảm, mối quan hệ xã hội, phát triển sự đồng cảm và từ bi.
– Cải thiện sức khoẻ và tăng cường hệ thống miễn dịch. Trên thực tế, chánh niệm được cho thấy là có tác dụng tích cực đối với nhiều căn bệnh hiểm nghèo như ung thư và bệnh tim.
– Suy nghĩ rõ ràng hơn, tập trung hơn và nâng cao hiệu quả trong công việc.
– Cải thiện sự tự tin và khả năng phục hồi tình cảm.
– Sự hài lòng cũng là yếu tố quan trọng cho dù bạn có hạnh phúc trong cuộc sống hay không (khi nhu cầu sống còn của bạn đã được đáp ứng).
Nói cách khác, bạn càng chú ý đến bạn thì bạn càng hạnh phúc hơn.
